Όταν γίνεσαι γονιός, κανένα παιδί δεν έρχεται με οδηγίες χρήσης, ούτε με εγχειρίδια. Ξαφνικά βρίσκεσαι με ένα πλασματάκι το οποίο εξαρτάται απόλυτα από εσένα, και για το οποίο είσαι απόλυτα υπεύθυνος να μεγαλώσει και να ανταπεξέλθει στην κοινωνία και τη ζωή. Ο καθένας το αντιμετωπίζει διαφορετικά, δρα και αντιδρά διαφορετικά.
Συχνό φαινόμενο όμως είναι η αγκίλωση και η δική σου προσκόλληση πάνω στο παιδί. Είναι η αντίδραση στην ευθύνη που έχεις σαν γονέας απέναντι στο παιδί σου, η προστασία που θέλεις να του παρέχεις και ο φόβος του αποχωρισμού. Φτάνεις πολλές φορές σε σημείο να φοβάσαι τη στιγμή που το παιδί σου δε θα σε χρειάζεται άλλο, γιατί δεν ξέρεις πως θα ανταπεξέλθει μόνο του και δεν είναι ότι δεν εμπιστεύεσαι το ίδιο, αλλά ότι δεν εμπιστεύεσαι τους άλλους και τη ζωή γενικά.
Ας σκεφτούμε όμως λίγο παραπάνω το θέμα της προστασίας. Περιορίζουμε τα παιδιά με συγκεκριμένους όρους σε συγκεκριμένα πράγματα, γιατί θεωρούμε ότι με το να επιβάλλουμε τα δικά μας θέλω, το δικό μας τρόπο να σκεφτόμαστε τη ζωή τα οδηγούμε στον σωστό δρόμο, οπού θα αποφύγουν τα δικά μας λάθη και θα γίνουν πιο επιτυχημένα και πιο ευτυχισμένα. Δεν τους δείχνουμε πολλούς και διαφορετικούς δρόμους να επιλέξουν τον δικό τους, αυτόν που τους ταιριάζει καλύτερα. Ξεχνάμε ότι τα παιδιά μέσα στη διαδικασία του μεγαλώματός τους πρέπει να έχουν πολλά ερεθίσματα, γιατί ανακαλύπτουν τον κόσμο, πρέπει να μάθουν να ενδιαφέρονται να γνωρίζουν μέρη, δραστηριότητες, τον ίδιο τους τον εαυτό.
Άμεση συνέπεια της υπερπροστατευτικότητας είναι το άγχος. Το άγχος ότι δε θα τα καταφέρεις σαν γονιός, το άγχος ότι δε θα μεγαλώσει σωστά το παιδί ή ακόμα χειρότερα ότι θα πάθει κάτι το παιδί, ένα άγχος που υπάρχει γενικότερα, που αν και δικαιολογημένο, είναι περιττό, γιατί μόνο περισσότερα προβλήματα δημιουργεί στην οικογένεια. Έπειτα αυτό το άγχος μεταφέρεται και στο παιδί. Το επακόλουθο είναι υστερίες και κρίσεις που διαταράσσουν την οικογενειακή γαλήνη, δημιουργώντας κακό κλίμα στο σπίτι, και τελικά εκεί που θέλεις να χτίσεις την εμπιστοσύνη, είναι που τη χαλάς και χάνεται μεταξύ σας. Πάντα υπάρχουν προβλήματα στο σπίτι, αδιαμφισβήτητα, αλλά γιατί να επιβαρύνουμε την κατάσταση και με φανταστικά προβλήματα;
Όλα είναι ο τρόπος που τα αντιμετωπίζεις. Μην κλείνεις στο χρυσό κλουβί ούτε τον εαυτό σου, αλλά ούτε και το παιδί σου. Δε θα αποτρέψεις τίποτα έτσι, ίσα ίσα χειρότερα προβλήματα θα προκαλέσεις. Τα όρια και οι κανόνες καλό είναι να υπάρχουν, άλλα όχι για να απαγορεύουν στο παιδί να έρθει σε επαφή με τίποτα εκτός σπιτιού και σχολείου, ούτε για να φτάσει τις προσδοκίες των γονιών του, να γίνει “άριστο, τέλειο και ήσυχο” (αν υπάρχει κάτι τέτοιο). Οι κανόνες υπάρχουν για να ξέρουν όλα τα μέλη της οικογένειας πως πρέπει να συμπεριφέρονται ο ένας τον άλλο, υπάρχουν και για τους ίδιους τους γονείς, όχι μόνο για τα παιδιά.
Όλα χρειάζονται μέτρο, λογική και ψυχραιμία. Το παιδί χρειάζεται και λίγη ανεξαρτησία, να του αφήσεις το χέρι, να του επιτρέψεις να πάει και μία βόλτα με τους συμμαθητές του μετά το σχολείο, να το ενθαρρύνεις να ανεξαρτητοποιηθεί και όχι να είναι προσκολλημένο σε σένα. Να μην το τιμωρείς για κάθε ζημιά, αλλά να γελάς και να το ενθαρύνεις να είναι πιο προσεκτικό.
Από πολύ μικρή ηλικία μέχρι και την ανεξαρτητοποίησή του χρειάζεται κάποιο σύστημα, για να γίνει ομαλά ένας ολόκληρος άνθρωπος, ανεξάρτητος και από εσάς και από όλους. Υπάρχουν τρόποι να προσπαθήσεις να το πετύχεις αυτό. Για παράδειγμα, να είναι κανόνας ο καθένας να έχει το κρεβάτι του, και ότι δεν κοιμόμαστε με τη μαμά και το μπαμπά. Έτσι έχετε όλοι το χώρο σας και κάποια έστω ελάχιστη ιδιωτικότητα. Επίσης καλό είναι να δίνουμε στο παιδί μας ευθύνες, π.χ, από μικρό να έχει την ευθύνη του δωματίου του, ή να κάνει πάντα μόνο του την τσάντα του, να βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού, κλπ.
Ειδικό τρόπο χειρισμού χρειάζεται ένα παιδί όχι μόνο σε μικρή ηλικία, αλλά και στην εφηβεία. Έχει την ανάγκη να ξέρει ότι, ό,τι και να κάνει θα είναι εκεί η μαμά και ο μπαμπάς και δε θα του θυμώσουν επειδή αποφάσισε να ακολουθήσει κάτι που δε συμβαδίζει με τα δικά τους δεδομένα. Άλλωστε στην εφηβεία είναι που οφείλει ο καθένας να ψάξει τον εαυτό του, να φτιάξει συνήθειες και να προσπαθήσει για αυτά που του αρέσουν, και ταυτόχρονα να απορρίψει ό,τι δεν του κάνει. Μόνος του, όχι με πίεση, γκρίνιες και απαιτήσεις.Είναι ίσως η πιο δύσκολη ηλικία για να χειριστεί ένας γονιός.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι τέλειος γονέας δεν υπάρχει και ότι ο καθένας προσπαθεί για το καλύτερο με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Άλλωστε το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, έχει διαφορετικές ανάγκες, είναι ένα σχολείο από μόνο του. Αλίμονο μας αν ακολουθούσαμε κάποιο εγχειρίδιο. Όπως κανένας δεν είναι ίδιος με τον άλλο, κανένα παιδί δεν είναι ίδιο με κάποιο άλλο. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να ακούμε, να διαβάζουμε, να μαθαίνουμε, και να προσφέρουμε απλόχερα αγάπη, συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα στα παιδιά μας, για να προχωράνε πάντα μπροστά και να μεγαλώνουν ομαλά. Αν υπάρχει αυτό, δε χρειάζονται τίποτα άλλο.
Δείξε τον δρόμο στο παιδί σου, αλλά μη του πεις πως θα φτάσει στον προορισμό του, ή ποιος είναι ο προορισμός του. Άστο να αποφασίσει μόνο του για το που θα φτάσει και το πόσο θα περπατήσει.
